Hoe yoga bij herstel na ontrouw kan helpen

Hierbij de transcriptie van de podcast met Zsoka Bernard. Het gaat over…hoe yoga kan helpen bij herstel na ontrouw.



Annette
Hi, wat leuk dat je er bent. Vandaag is er een speciale gast tegenover mij, Zsoka Bernard. Zij is yoga lerares. Dan zou je denken, waarom? Wat doet een yoga lerares in deze podcast? En dat komt omdat ik met school, hadden wij een bepaalde dag, een soort van studiedag, cursusdag, en ik had yoga van jou.

Zsoka
Klopt.

Annette
En ten eerste van harte welkom.

Zsoka
Dank je wel.

Annette
En jij legde dingen uit en ik kreeg een bepaald gevoel en toen dacht ik, ja, maar als je in de situatie zit van stress, sowieso als je in de situatie zit van stress, maar stress om je relatie is zo groot, dan heb je baat bij yoga en dan heb je baat bij Zsoka. Vandaar dat ik jou uitgenodigd heb.

Zsoka
Superleuk, dankjewel voor de uitnodiging.

Annette
Wie ben jij zonder de naam Zsoka? Ten eerste, het is een heel bijzondere naam, Zoka. Waar komt die vandaan?

Zsoka
Klopt, mijn moeder is Hongaarse, dus vandaar de naam Zoka. Heeft die wel betekenis? Ja, eigenlijk wel. Het komt van Erzébet. En Erzébet schrijf je ook met E-R-Z-S. En mijn naam schrijf je ook met Z-S-O-K-A. En Erzébet is eigenlijk Elisabeth. En een hele bekende naam in Hongarije. Dus daar komt het vandaan.

Annette
Ben je er trots op? Of voelde je je wel eens gediscrimineerd dat je een andere naam had?

Zsoka
Als kind vond ik het verschrikkelijk, omdat je gewoon Els wil heten of Marieke. Maar nu vind ik het ontzettend leuk.

Annette
Ja, ik vind het ook echt een prachtige naam. Ik moest wel elke keer kijken hoe schrijf ik het nou ook alweer en.

Zsoka
Hoe spreek ik het uit. Iedereen schrijft het verkeerd, ja. Ja, nee, klopt.

Annette
Wie is Zsoka zonder de naam?

Zsoka
Ik ben een vrouw van inmiddels toch alweer 47, bijna 48, kom uit het oosten van het land oorspronkelijk, heb een tijd in Maastricht gewoond, daar gestudeerd, bedrijfskunde gestudeerd, toen vol in het bedrijfsleven gestapt en een ontzettende leuke carrière gehad bij Ben en bij T-Mobile. Maar ik bedacht op een gegeven moment, is het nou leuk of zinvol om belminuten te verkopen of wil ik iets doen met mijn leven waar mensen echt blij van worden. En ik deed zelf al heel lang aan yoga en vond ik het leuk, maar wat ik heel jammer vond was dat het heel mistig bleef. Wat dat wil zeggen, achter gordijntjes, je moest erin geloven, terwijl er inmiddels heel veel wetenschappelijk bewijs is wat yoga en wat meditatie met je doet. en je dus veel nuchterder kan brengen, waardoor er misschien een veel grotere groep zal gaan yoga of gaan mediteren. Dus 14 jaar geleden besloot ik om verschillende redenen, er waren alle redenen waarom ik dacht, nou het is nu tijd, besloot ik om mijn baan vaarwel te zeggen en om een eerste yogastudie te openen. De eerste was hier in Den Haag.

Annette
Dus niet zomaar yoga lerares, maar gelijk patsboem bedrijfskunde, dan open ik ook gelijk een bedrijf.

Zsoka
Ja, dat klopt, want ik wilde heel graag een bepaalde sfeer neerzetten. En als je in een andere ruimte van iemand anders lesgeeft, moet je toch volgen wat hun visie is en dat is helemaal prima. Maar ik wilde juist dat je naar binnen kon kijken, dat iedereen zich welkom zou voelen. Dat het niet uitmaakt hoe je eruitziet, of je klein, lang, wat dan ook, wat je ook maar bent. Zodat je meteen denkt, nou hier durf ik wel naar binnen. En nu is dat veel normaler, maar dertien jaar geleden was het echt nog wel een dingetje. Misschien weet je dat ook nog. Dat het gewoon echt een beetje was van, doe jij yoga? Dat is toch wel echt heel raar. Dus vandaar, meteen dus inderdaad een bedrijf.

Annette
En wat is yoga?

Zsoka
Wat is yoga? Dat is een mooie vraag, een hele moeilijke vraag om te beantwoorden. Yoga in essentie is een filosofie. En het woord yoga betekent union in het Engels of verbinding in het Nederlands of unie of samen. En het is dus een methode om Je lichaam en je geest bij elkaar te brengen, maar vooral om uiteindelijk je te verbinden met alle energie in het universum. En dat klinkt meteen al super zweverig en supervaag, dus daarom zeggen we dit ook nooit. We maken het vaak heel praktisch. Bijvoorbeeld, als je op een bepaalde manier ademt, ben je meer of minder in verbinding met je lichaam. En daarmee beginnen we vaak. Het is dus een tool uiteindelijk om te voelen dat we allemaal één zijn. Maar dat begint echt dus bij hele praktische dingen. Dus dat is yoga in het heel kort.

Annette
En dat we allemaal één zijn. Een in het universum, kan je daar nog wat meer woorden aan geven?

Zsoka
Ja, ik denk dat iedereen wel eens heeft gevoeld dat als je een kamer binnenloopt, bijvoorbeeld in de situatie waar jij over schrijft, is dat je de spanning voelt. En dat je niet kan duiden waarom, maar je voelt gewoon een bepaalde bepaalde spanning, bepaalde onrust, of als er net ruzie is geweest. En dat is eigenlijk dus energie.

Annette
Of de intuïtie dat je partner wat aan rommelt buiten de deur waar je niks vanaf weet.

Zsoka
Bijvoorbeeld. Bijvoorbeeld, je voelt het wel. Of als je bijvoorbeeld, als je in een auto zit en je kijkt naar degene die je voorbijgaat, dat diegene terugkijkt. We denken allemaal dat spiritueel zicht en etcetera, maar vaak is het dus een soort connectie tussen energie. En inmiddels weten we natuurlijk ook dat alles energie is en dat we allemaal bewegende deeltjes zijn en dat niet echt statisch en vast is. En dat wisten de yogi’s dus al duizenden jaren geleden. Wij moeten er wat langer over hier in het Westen, dat is ook helemaal prima. Maar ja, die verbinding met die energie maakt dat je makkelijker kan leven en ook ziet dat alles van voorbijgaande aard is. In plaats van, oh het is vast, ik zie hier bijvoorbeeld een printer voor me staan, we denken allemaal dat is vast. Nee, ook dat is bewegende materie, wat heel moeilijk is om te begrijpen. Maar als je ziet dat alles fluïde is, Je kunt het heel mooi omschrijven dat we allemaal een druppel in de oceaan zijn. Dat is een klassieke uitspraak. Maar als je dat gaat zien, dan weet je dus ook dat die golf voorbij gaat. En dat heeft mij heel erg geholpen om te begrijpen dat alles met elkaar in verbinding staat en dat je tegelijkertijd ook kan loslaten omdat het altijd voorbij gaat.

Annette
En hoe kijk je dan vanuit die filosofie naar relaties en naar de liefde?

Zsoka
Dat is ook weer een hele mooie vraag. Ik geloof, en dat is misschien toch weer het woord geloof, maar ik geloof dat in the end liefde de allerbelangrijkste kracht is van de hele wereld. En dan bedoel ik meer universele liefde dan liefde tussen mensen, die heel belangrijk is om te voelen wat het is. We hebben allemaal gevoeld wanneer je je hart opent of wanneer je vlinders in je buik hebt, maar ook de pijn die dat soms met zich mee kan brengen. Maar als je echt, en dit ligt ook heel erg tegen het boeddhisme aan, yoga ligt ook heel erg tegen het boeddhisme aan, kan kijken met compassie naar alles wat er gebeurt, word je eigen leven een stuk rijker. Precies. En hoe moeilijk dat soms ook is, want we zijn allemaal mensen, we moeten allemaal een hele hoop leren en het is echt niet zo dat ik altijd met compassie kijk naar de auto die me net heeft afgesneden, et cetera. Maar yoga en zeker ook meditatie, dat zijn eigenlijk twee zijden van de medaille, helpen echt om je te realiseren, oh ik ben nu boos of ik ben nu geïrriteerd en dan daar makkelijker uit te kunnen komen. En dat is voor mij echt iets geweest, dat mag je ook best weten, ik ben heel open, want niet alleen op een dag werd ik wakker en ik dacht ik word yoga juf. Er zit natuurlijk bij iedereen een verhaal en mijn verhaal is dat mijn partner, mijn man en ik, wilden heel graag kinderen. Lukte niet. Ik ben iemand met een rechtskundige achtergrond, dus dan ga je analyseren wat het probleem is. Nou, er bleek geen probleem, althans niet medisch, maar het lukte niet. En dan ga je verder zoeken en kijken en toen ben ik echt verliefd geworden op yoga en zag ik wat het mij bracht qua rust en ruimte. Heb toen mijn baan opgezegd zonder dat ik echt een concreet plan had en dat was in het midden van de financiële crisis, echt niet heel handig, 2008. Want ik dacht, ja, dit heb ik nu nodig. En wat het ook gaat worden, het gaat iets worden met verbinding met mensen, met mensen blij maken. Misschien iets met yoga, misschien een retret, een centrum in Thailand. Ik wist het echt nog niet en mijn man ook nog niet. Maar we wilden ook heel graag een kindje. En nou ja, blijven wonderen bestaan wat dat betreft, want ik heb mijn baan opgezegd en twee weken later werd ik dus zwanger.

Annette
Wauw, ik krijg er gewoon kippenvel van.

Zsoka
Ja, dat was wel de definitieve ja, dat ik dacht, ja, nu zit ik wel echt op de goede weg. En we hebben onmiddels een prachtige dochter. En die is natuurlijk alleen maar opgegroeid met dit soort dingen. Maar ja, dat was wel kindje nummer één en kindje nummer twee was Balanzs.

Annette
Balans is de naam van de keten inmiddels.

Zsoka
Inmiddels keten, ja, klopt.

Annette
Ja, dus… Ja, en als je dan zo kijkt naar het leven, want je zei toen straks van boosheid. Wat doe je dan met de boosheid als je wel boos wordt, als je afgesneden wordt? Je voelt wel dat je boos bent, maar je wil niet in die boosheid blijven hangen.

Zsoka
Nou, de allerbelangrijkste tool, en wij zijn heel erg gewend, en zo zijn we ook opgevoed, zeker hier in het Westen, om dat rationeel op te lossen. Dus we gaan heel erg in ons hoofd en zeggen, ik mag niet boos zijn, want dat is niet goed. Maar dan straf je jezelf eigenlijk nog een keer. Dus het is veel meer met een blik van compassie en mildheid vanuit je hart, vanuit je lichaam, vanuit je buik. Kijken van, hé, ik merk dat ik boos word. Wat mij bijvoorbeeld heel erg geholpen heeft, en dat was een heel klein ding, maar dat was echt belangrijk voor mij. Ik merkte, want vaak weet je lichaam al eerder dat er iets is dan je brein. Ik merkte bijvoorbeeld toen ik in vergaderingen zat die spannend waren, dat ik altijd mijn tenen kromde. Dat was mijn ding en daarna kwam er meestal een opmerking die niet constructief was of die een beetje bozig was of niet helpend. En toen ik dat ging merken, merkte ik ook dat wanneer ik dan meteen ontspande, ik eigenlijk een veel beter betoog of antwoord of wat dan ook had. Dus het feit dat je je lichaam kan gebruiken, en daar hebben we toen in die les ook over gehad, over die zwevende hersenzenuwen, etcetera, er zijn meer manieren, helpt om dan te zeggen, oh, ik ben nu boos, waar voel ik dat? Oh, dat voel ik in mijn schouders. Dat voel ik. Oké, ontspan dan dat stukje. En je zult merken dat die boosheid of het verdriet of wat dan ook… echt sneller weg hebt, doordat je niet alleen maar… wat zijn onze hersenen na een paar procent van ons hele lichaam… gebruikt, maar juist gebruik maakt van die wijsheid die echt in je lichaam zit.

Annette
Ja, fascinerend.

Zsoka
Ja, het is heel fascinerend.

Annette
En je noemde net al iets over je hersenen, want dat fascineerde mij toen ook zo, van ja, ik denk dat wij als mens, tenminste dat heb ik wel eens gehoord, nog steeds niet alles weten over hoe het brein werkt, dat we daar in de kinderschoenen staan. Maar je kon er al aardig wat over vertellen, hoe het werkt met, nou ja, waarvan ik dacht van ja, als je op de top van je kunnen en van je zenuwstelsel loopt, ofwel dat je erachter bent gekomen dat je partner vreemdgaat, waardoor je het gevoel kan hebben, nou er zijn tien TGV’s over me heen gereden of alle grond onder mijn voet is weg en ik kan niet kijken om me heen, want dan denk ik dat daar mijn partner is geweest met de derde. Ofwel je bent net ontdekt dat je een relatie hebt gehad of er nog steeds hebt erbij en daar heb je ook verliefde gevoelens voor en je moet een keuze maken. Kies je nou voor je eerste relatie of kies je voor je tweede relatie? Ofwel je bent de derde. En je loopt het risico dat als er stront aan de knikker is met jouw geliefde in die eerste relatie, dat je van de een op de andere dag aan de kant wordt geschoven als zijnde, je bent niet belangrijk of je bent de derde of je bent de heks of de, nou ja, nog een woord met een H begint. Ongelooflijke stress situaties. Wat gebeurt er dan in je hersenen?

Zsoka
Ik denk dat ik daar twee dingen heel graag over wil uitleggen. Ten eerste weten we inmiddels, en dat is heel logisch ook, dat je hersenen niet als functie om je te laten groeien, maar als functie om je veilig te laten zijn. Dus die hebben helemaal geen behoefte aan nieuwe situaties. Die denken, nee, mijn baan hier is dat deze persoon veilig blijft. Dus die zullen altijd sturen naar de makkelijkste weg. En die weggetjes in je hersenen, dat noemen ze ook neurologische paden, die heb je al gevormd sinds je geboren bent. En die weggetjes, dat zijn vaak dan al snelwegen geworden. Dus bijvoorbeeld, en dat is soms heel handig, bijvoorbeeld als jij vuur ziet, dat je dan niet je hand uitsteekt, want dan weet je dat je je gaat branden. Dus dat is een heel functioneel weggetje of een snelweg. die je neemt zodat je weet, onmiddellijk weet ik. Maar je moet je voorstellen dat er ook heel veel paden zijn gecreëerd die helemaal niet zo functioneel zijn. Die je hebt opgebouwd uit het verleden, door trauma, maar ook door ervaring. En je dus continu weer diezelfde snelweg neemt. Ik denk in dit geval bij relaties, kan ik me heel goed voorstellen, dat wanneer je een keer een partner hebt gehad die vreemd is gegaan, dat je onmiddellijk ook bij een volgende relatie op die snelweg zit. idee van neuroplasticiteit. Dat betekent dat je hersenen dus daadwerkelijk wel kunnen veranderen. Wij dachten vroeger dat nou tot je 21ste waren je hersenen nog wel een beetje aan het groeien en een beetje wendbaar. Nu weten we dat je zelfs op je 86ste nog steeds je hersenen kan beïnvloeden. Dus je kan continu nieuwe paden creëren.

Annette
Dus dat wat mensen zeggen van nou ik ben nu al middels zo’n 50 of 60, ik kan niet meer leren. Dat is gelijk van de tafel.

Zsoka
Ja, is echt vreselijk ontafelt. Kan langer duren, omdat die snelwegen, die zijn er al. Als je baby bent dan heb je allemaal nog paardjes en dan heb je heel veel ruimte, maar dat wil niet zeggen dat je niet kan veranderen. Wat ik dus soms ook zeg is, je moet je voorstellen dat je heel bewust een berg pad gaat nemen. En dat bergpad is eng. Je hebt het gevoel dat je er misschien van af kan vallen. Het kan van alles gebeuren. Maar het is wel een nieuwe manier om je hersenen te treden. En op het moment dat je dat heel vaak doet, repetities, alles, ik geloof dat ze ook wel zeggen, als je 10.000 uur iets niet stopt, dan ben je een master in het. Hier is precies hetzelfde. Dus als je continu bewust zegt tegen jezelf, nee, ik ga niet die snelweg nemen die ik altijd neem, Maar ik ga hier juist gezellig lopen op een mooi bergpad, of een eng bergpad, kan ook nog. Dan wordt dat bergpad vanzelf een snelweg. Dus dat is zeg maar het eerste. Alleen daar moet je dus wel bewust voor stoppen. Want je gaat heel automatisch die snelweg op.

Annette
Dus je moet heel vertragen.

Zsoka
Ja, je moet dus meer, of je moet, de uitnodiging is, dat is een.

Annette
Hele mooie andere term voor je moet, de uitnodiging is dat je dus op.

Zsoka
Het moment dat je merkt dat je spanning voelt, of dat je je oncomfortabel voelt, of dat je in een situatie terechtkomt waarvan je denkt, verdorie, heb ik het weer.

Neem een paar ademhalingen en daar komt het volgende stukje in terecht. Want wat er dus gebeurt wanneer je dus in een situatie zit die niet prettig voor jou is, is dat je automatisch je sympathische zenuwstelsel aanzet. En daar hebben we toen volgens mij ook over gehad. Je vecht, vlucht, bevries.

Annette
Reptielbrein?

Zsoka
Het is een soort, het is een connectie met reptielenbrein, absoluut. Ja. En dat zorgt er dus voor dat je maar één ding doet, dat is overleven. En je hersenen, en je lichaam ook, hebben geen idee of je aan het wegrennen bent voor een leeuw, of dat je gewoon denkt, ach, weer die man, of weer dit, of wat dan ook, wat het ook mogen zijn. Die denken gewoon meteen, oh, snel weg, hup, symfatie zenuwstelsel. Dus je hele lichaam staat op spanning. Want het enige wat er dan gebeurt, er zijn een aantal dingen die gebeuren, maar wat er bijvoorbeeld gebeurt, is dat er bloed uit je hersenen wegzuipelt om te gaan naar je ledemaat, want jij moet rennen. Want dat is wat je, miljoenen jaren geleden hebt geleerd, je moet wegrennen. Dus je kan helemaal niet meer zo goed nadenken. Je prefrontale cortex, de deel van de hersenen wat wel iets meer afweging in zich heeft en iets meer compassie overigens ook in zich heeft, krijgt gewoon minder, letterlijk minder bloed. Dus jij zit lekker in die vecht-vlucht en je denkt ik moet wegrennen, ik moet vechten of ik bevries, want dat is ook heel vaak wat er gebeurt. Er is nu een nieuwe term bij dat je Je gaat pleasen.

Annette
Onderwerpen.

Zsoka
Ja, daar kan ik me ook iets bij voorstellen. Een boel klassieke waren de vecht, vlucht en bevries. Maar deze, nou denk ik, kan ik me ook iets bij voorstellen dat dat inderdaad een hele logische reactie is vanuit een primitief brein. Maar je gaat dus, dat hele pad ga je dus op. Dus je hersenen gaan dat pad op, je lichaam gaat dat pad op. Je krijgt letterlijk minder bloed naar je spijsvertering. Dus je gaat ook niet meer verteren, want dat is niet belangrijk. Het enige wat belangrijk is, is ga naar die ledematen. Je iliopsoas, dat is een hele belangrijke spier die je ruggenwervel verbindt met je benen. Het wordt dus, als je een hele stijve onderrug hebt, Vaak komt dat dus doordat mensen continu in die vechtvlucht zitten. En het mooie is, het is heel erg makkelijk vanuit je lichaam om naar je parasympathische zenuwstelsel te gaan, om naar je rust en ontspanning te gaan.

Annette
Hoe heet dat? Want je zei het heel snel.

Zsoka
Parasympathische.

Annette
Parasympathische.

Zsoka
Ja, en dat is de andere kant. En daar komt die tiende hersenzenuw, die speelt daar een hele belangrijke rol in. Maar dat zorgt er dus voor dat je na zes, zeven ademhalingen denkt, oh maar ik kan ontspannen en ik kan weer beter nadenken. Mensen denken bijvoorbeeld soms ook dat ze heel creatief zijn als ze gestrest zijn. Dat is onzin. De beste ideeën krijg je vaak onder de douche of in het bad.
Ja, precies. Want dan is die ontspanning daar. En dan zijn al die gebieden in je hersenen die daarvoor verantwoordelijk zijn veel beter doorbloed. En kan je gewoon in alle rust iets bedenken of iets uitwerken. Dus ja, mijn missie is ook wel echt om mensen meer in die staat te laten zijn, want we weten ook dat je dan dus veel meer compassie in je hebt en veel meer dankbaarheid. En ik denk dan echt, ja dat is dan mijn ding, dat de wereld daardoor een stuk mooier wordt. Ook al blijven mensen dingen natuurlijk fout doen. anders doen dan jij zou willen. Maar als je daar op een andere manier mee kan omgaan en op kan reageren, is het niet zoals de Boeddha altijd mooi zei, je hebt twee pijlen. De eerste pijl die wordt geschoten, ik heb je vast wel eens van gehoord, dat is de pijl bijvoorbeeld die je pijn doet. Maar wat wij doen als mensen is wij blijven pijlen op onszelf afschieten. Na die eerste pijl komt de tweede, komt de derde, we denken er weer aan terug, komt de vierde. We zijn bij ons continu eigenlijk martelen met allerlei pijlen. Terwijl je ze even een momentje pakt om stil te staan, even te denken van… Ik kan ontspannen. Ik kan even tot rust komen. En die pijl is niet nodig, want het evenement of het ding wat heel pijnlijk was, is al geweest. En de continu maar naar terug refereren brengt eigenlijk niet zo heel veel, behalve heel veel pijn, zowel fysiek als mentaal. Dus dat is het idee van het activeren van dat parasympathische zenuwstelsel, is om die rust te vinden, die ontspanning.

Annette
En je hebt het over het brein. En het brein is er om veiligheid te creëren. Hoe verhoudt zich tot het woord het ego?

Zsoka
Ja, zeker. Het ego gaat natuurlijk alleen maar over veiligheid en over het image wat jezelf hebt opgelegd. En het is natuurlijk doodeng om langs dat ego te stappen. En dat is het mooie van yoga en die verbinding, die unizoeken, is je realiseren dat dat ego eigenlijk helemaal niks is, maar gewoon een construct wat je zelf hebt bedacht om jezelf veilig te laten voelen en om jezelf een individu te laten zijn. En dat wil niet zeggen dat je dan onmiddellijk je hele individuele… Want jij bent anders dan ik en dat is ook heel mooi. We hebben allemaal eigenschappen die prachtig complementair met elkaar kunnen zijn. Maar denken vanuit verbinding is heel wat anders dan denken vanuit je ego.

Annette
En jij bent deze missie aangegaan met jezelf. Je bent die opleiding gaan doen voor yoga-docenten ten eerste. Wat heeft dat doen veranderen in de relatie met jouw man? Of ging hij mee op yoga-les en werd hij ook yoga-docent? Want ik kan me voorstellen dat als je eerst een heel rationeel persoon bent en je gaat bedrijfskunde studeren, Je gooit dan echt letterlijk en figuurlijk het roer om. Dat betekent ook iets voor je relatie.

Zsoka
Ja, klopt. En wat ik ontzettend knap vind, is dat Menno, mijn man, dat eigenlijk onmiddellijk heel logisch allemaal vond. Want inderdaad, ik was de carrièrevrouw. Ik had echt een goede baan bij T-Mobile. En ik ging er ook vol voor, vond ik ook ontzettend leuk. En opeens komen er allemaal coachingopleidingen, voeding en yoga en ging het allemaal de andere kant op. En daar heeft hij vooral met heel veel interesse naar gekeken. Niet dat hij onmiddellijk yoga is gaan doen.

Annette
Niet onmiddellijk, maar wel daarna?

Zsoka
Wel daarna, en ook wel gefascineerd is door de wetenschap daarachter. Hij is geen yogadocent, dat is ook helemaal niets voor hem, maar hij is wel, toen we hebben langs begonnen, eigenlijk binnen een paar maanden ingestapt in het bedrijf. Want hij heeft dingen die ik helemaal niet kan. Menno is ontzettend goed in het regelen. Leuk een yogastudio, leuke yoga-docenten, maar als er geen toiletpapier is, dat is toch een probleem. Of als er geen schone matjes zijn, of als de belasting niet betaald wordt, of als na alle regeldingen daaromheen, daar is hij hartstikke goed in. Dus hij is dat echt gaan oppakken. En bovendien heeft hij ontdekt, en dat vind ik ook wel heel leuk, want mensen denken altijd yoga, dus dan moet ik in de houding gaan staan. Nee, hij heeft zijn meditatie gevonden in klussen. Hij vond klussen altijd al heel erg leuk. Hij vond het heel leuk om met zijn handen bezig te zijn. Maar ja, zoals we allemaal opgevoed zijn, je gaat studeren, want dat hoort en dat was het. Gelukkig is dat nu al een beetje aan het veranderen, maar dat was toen echt wel een ding. En dan laat je dat een beetje achter je en dan zit je in je pak in de auto en dan heb je vergaderingen. En hij is er dus echt achter gekomen dat hij werken met zijn handen ontzettend ontspannend vindt. Dus wat hij nu vooral doet is nieuwe studio’s bouwen en lekker met zijn handen bezig. En dat is zijn yoga, zijn meditatie. Ja, doet hij af en toe een lesje? Absoluut! Dat is een klusuurtje natuurlijk best stijf. Maar juist het yogische in de mentaliteit, in de filosofie, vindt hij dus in andere dingen. En wat ik mooi vind om te zien is dat dat dus weer het lichamelijke is. Weer die connectie met je lichaam maken. Alleen dan nu met een boor in je hand in plaats van een down ward dog.

Annette
Maar ik denk dat iedereen het wel kan herkennen dat je als je aan het opruimen bent in je huis, kledingkasten, alle kleding eruit en weer opnieuw erin of je handdoekenkasten, wat dan ook. Of ik heb wel eens in een zot moment, heb ik me opgegeven voor een naaikursus en ik was van oude spijkerbroeken rokjes aan het maken. Er gebeurt dan iets met je.

Zsoka
Precies dat. Je maakt connectie met die 90% waar je eigenlijk nooit connectie mee maakt. En het feit dat je met je handen bezig bent, is zo verrijkend voor je hersenen, voor je rust, voor alles. Dus daar moeten we gewoon veel meer mee doen. Ook op scholen is ook een persoonlijke missie. Ik vind het dus heel moeilijk om te zien dat die kinderen zo weinig met hun lichaam aan het bewegen zijn. Want we weten inmiddels dat als je je tafels wil leren dat je dat het beste springend kan doen, in plaats van achter een bureautje en ze maar in je hersenen proberen te krijgen. Dus dat is een beetje gewoon, ik denk, toen ik besta, dat is echt iets wat het Westen heel erg heeft om me onarmd. Terwijl er zoveel meer is, zoveel wijsheid zit in dat lichaam en het ons zo graag wil helpen. Dus ja, ga vooral naaien en opruimen, want dat helpt.

Annette
Ja, en je zei net ook van coachingscursus, voedingen en dan de yoga. Dat komt op het stukje zelfzorg. We zorgen, denk ik, in die zin kan ik wel we zeggen, ontzettend goed voor ons mobiel, dat dat altijd opgeladen is, maar we vergeten onszelf. En ik steek echt de hand in eigen boezem, want ik vind mijn werk superleuk, of dat nou de maandag betekent met mijn kleindochters, of de dinsdag en de woensdag op school, of de dinsdagavond en de donderdag, vrijdag, zaterdag in mijn praktijk, of podcasten maken of schrijven. Maar dat betekent wel dat ik die keuze maak en dat ik niet naar de sportschool ga, Maar mijn mobiel ligt wel elke dag opgeladen naast mijn bed. Wat heeft voeding en wandelen en yoga voor een groter effect op je gezondheid dan het stukje wat we tot nu toe besproken hebben?

Zsoka
Ja, dat is essentieel, wat jij zegt. Zonder dat laat je niet op. En ik denk dat wij denken, omdat wij zo verliefd zijn op ons brein, dat we dat allemaal niet nodig hebben, terwijl we nu weten dat er inmiddels heel veel overtuigd bewijzen dat als jij anders gaat eten, je ook minder depressief kan worden. Er zitten zo waanzinnig veel connecties, onder andere door die zwevende hersenzenuw, die tiende hersenzenuw. Tussen je darmen en je brein, wat we eigenlijk volledig genegeerd hebben. En nu langzamerhand, en daarom vind ik het ook zo leuk om nu dit allemaal te doen, zie je opeens, oh maar wacht even, als ik gewoon natuurlijke voeding eet, dan heb ik een heel andere soort flora in mijn darmen, en dat heeft direct impact op mijn gevoel. En dat is enorm fascinerend.

Annette
Je bent wat je eet? Ja, eigenlijk wel.

Zsoka
Het is gewoon wel daar.

Annette
En wat betekent het als je nu luistert naar deze podcast en je denkt nou, een hele door de deur naar de andere kant, dat is te groot. Maar waar zou je mee beginnen? Is dat heel simpel? Inderdaad, geen suiker meer. Ik heb hier hele lekkere van die chocolade eitjes met zo’n harde schil er omheen. Maar door de suiker te laten staan, maak je al een wezenlijk verschil in.

Zsoka
Je… Ja, maar ook weer niet te restrictief. Want dat is wat er gebeurt. Dan gaan we weer zonder enige compassie en zonder enige, wat jij zelf ook zegt, zelfzorg, zeggen we dat mag ik allemaal niet meer. Nou, wat denk je dat er dan gebeurt? Een soort oorlog in je lichaam. Ik denk dat het nog veel mooier is om te beginnen met mindful te eten en echt te proeven. De klassieke oefening in de mindfulness is natuurlijk de rozijn en dan echt die in je mond doen en proeven. Voel de structuur, ruik er aan en kijk dan en dan ga je vanzelf wel merken dat op het moment dat je iets natuurlijks eet zoals die rozijn, het veel lekkerder is dan al die geprocesde dingen die we nu allemaal een beetje gedachteloos in ons lichaam proppen. Dus ik denk nog veel meer vanuit een stukje zelfzorg en dan heel mild zijn van nee, nou, ik ga het proberen. En in plaats van, nou, want dat gebeurt te veel met die diëten. Oh nee, ik mag het allemaal niet meer hebben. Nou, daar geloof ik zelf niet zo in.

Annette
Nee, en ik vergelijk dan ook altijd wel vanuit leven vanuit liefde, slash het goddelijke en leven vanuit het ego en angst. Dan gebruik ik ook altijd het voorbeeld, als ik gasten krijg, zondag krijgen wij eters. Dan ga je naar de winkel, of dat nou de markt is of waar dan ook. En op die dagen, dan ben ik veel bewuster in de keuze die ik maak. En dan kies ik echt waarvan ik denk van hé, nou dat is een mooie tomaat. Gek genoeg. En dan kook je vanuit liefde, dan kook je ook vanuit een totaal andere passie dan dat ik gehaast ben en denk van, oh, er komen straks nog cliënten, of ik moet nog een stuk schrijven, of ik moet dat en dat doen. Het resultaat op tafel smaakt totaal anders.

Zsoka
Ja, mooi hè. Dat is dus zo mooi. En daar is denk ik, en dat is denk ik, De volgende stap is dat we echt gaan merken wanneer je iets met liefde doet, dat dat een extreem grote impact heeft. In de sfeer, maar ook inderdaad in het resultaat, in de voeding. Dat wordt nog een hele interessante weg die we allemaal gaan lopen. Misschien nog als wij leven, misschien niet. Maar de energie die je erin stopt, die is bepalend. Dat merk je ook. Ook als je in een restaurant eet, je voelt het gewoon. Je voelt of de kok er zin in heeft gehad of niet.

Annette
Of dat er te veel zout in gegooid is, omdat het te lang moest staan. Dat is op die manier. Zsoka, zou jij de meditatie die jij zou gaan doen, zou je die willen doen?

Zsoka
Ja, natuurlijk. En ik denk dat het heel leuk is om te vertellen, want ik heb gekozen voor vandaag voor een yoga nidra meditatie. En wat is een yoga nidra meditatie? Yoga nidra wordt soms slaapyoga genoemd, vind ik een beetje tekortdoen aan wat het is. Maar het is eigenlijk gewoon dat je volledig kan ontspannen. En het mooie aan yoga nidra is dat het uitnodigt om tegenstellingen te voelen. Want wij denken altijd dat we maar één ding voelen. Terwijl, als ik jou nu zou vragen, op welk stukje van je lichaam is het warm? En dan noemen ze een stukje waar het koud is. Heb jij die twee tegenstellingen in je? En ik denk dat we moeten gaan leren dat niet altijd alles zwart of wit is, maar dat alles tegelijkertijd kan bestaan. Maar dat je kiest waar je je aandacht aan geeft. Dus dat is een beetje een yoga nidra meditatie waarin je dus ook begint heel eenvoudig van voel je rechterhand, voel je linkerhand. Zodat je echt een, weet je, oh ja, ik heb een rechter en een linkerhand. Zo bewust zijn we ons daar helemaal niet van. Maar dan ook tegenstellingen kan voelen. En dat is een tool die wederom je hersenen traint om dat dus ook te doen wanneer je niet in de yoga nidra zit. maar juist op straat loopt en denkt, ik voel aan de ene kant de spanning van een man die net voorbij loopt en daar voel ik die blije kinderen die aan het spelen zijn. Dat kan allemaal tegelijkertijd bestaan. Dus dat is de meditatie voor vandaag.

Annette
Even voor de duidelijkheid, als mensen in de auto zitten en ze luisteren de podcast in de auto, wat moeten ze dan nu doen?

Zsoka
Ja, niet heel erg meedoen. Nee, dan zou ik zeggen, doe hem op stop. Ik denk een kwartiertje is de meditatie, zoiets. En als je in de auto bent, dan alleen al de uitnodiging om nu zeven keer, zeven moet ik even beter zeggen, diep in- en uit te ademen en dan het liefst wat langer uit te ademen dan in te ademen, maakt al dat je dus in een wel ontspannende staat op je bestemming aankomt. Dus die zou ik dan nu doen. Jo gaat nu eraan voor thuisbewaren.

Annette
Oké, dankjewel. Ga je gang.

Zsoka
Zo. Deze yoga nidra gaat dus over de zwevende hersen nieuw en de tegenstellingen in je lichaam. Dus ik wil je uitnodigen om rustig te gaan liggen in shavasana. Even zo, nu sta ik beter ervoor. Dus kom liggen in shavasana, zoals we dat noemen in de yoga. Dat wil zeggen gewoon lekker op je bank of op een matje of op de vloer. Rustig komen liggen.

Voel je lichaam gedragen wordt door de grond onder je. Laat je voeten ontspannen naar buiten vallen. Je armen liggen naast je lichaam, handpalmen omhoog. Voel de aanraking van de lucht op je huid. Sluit nu langzaam je ogen en breng je aandacht naar je ademhaling. Adem diep in en langzaam uit. Nog een keer in. Langzaam uit. Adem in en voel je longen zich vullen. Adem uit en laat de spanning wegsmelten. Laat je ademhaling vanzelf verlopen, zonder dat je er iets aan hoeft te veranderen.

Voel het gewicht van je lichaam. Voel hoe zwaar je hielen zijn, hoe.

Zwaar je benen zijn. Voel hoe je rug contact maakt met de ondergrond. Voel hoe je hoofd zacht in de vloer zakt. Met elke uitademing geef je meer over aan de zwaartekracht. Je hoeft niets vast te houden. Breng nu je aandacht naar je hartstreek. wat je op dit moment nodig hebt. Misschien is dat rust, balans, vertrouwen, heling of verbinding. Formuleer een intentie in de tegenwoordige tijd alsof het al waar is. Bijvoorbeeld, ik ben volledig ontspannen. Mijn lichaam en geest zijn in perfecte harmonie. Ik voel me gedragen en veilig. Herhaal deze intentie drie keer in stilte en laat het vervolgens los. Breng nu je aandacht naar je keel en je nek.

Het beginpunt van de nervous vagus, de.

Hersenzenuw, die diepe ontspanning en heling door je lichaam verspreidt. Voel de ruimte in je keel. Laat je adem zacht stromen. Voel hoe je hart zachtjes klopt, hoe het bloed door je lichaam stroomt. Laat de adem golvend en kalm worden, als een rivier die je rustig stroomt. Breng je aandacht verder naar beneden. Voel je middenriff bewegen, de plek waar de nervus vagus je ademhaling en je ontspanning beïnvloedt. Voel je buik zacht en ruim worden. Breng je aandacht naar je onderbuik en je bekken. Voel daar een subtiele ontspanning. Stel je voor dat elke uitademing een golf van ontspanning door je lichaam stuurt.

We gaan nu het hele lichaam voelen en tegenstellingen waarnemen.

Je hoeft niets te veranderen.

Alleen te observeren.

Breng je aandacht nu naar je rechterhand. Naar je linkerhand.

Je rechtervoet.


Je linkervoet.

Je hele rechterkant.

Je hele linkerkant. Voel waar je lichaam warm aan voelt en waar het koud is.

Misschien voel je warmte op je borst en buik.

En koelte in je handen of voeten.

Misschien is de achterkant van je lichaam.

Koel en de voorkant warm. Adem naar deze plekken zonder oordeel.

Voel waar je lichaam zwaar is en.

Waar het licht voelt.

Misschien voelen je benen zwaar als steen en je vingertoppen licht als lucht. Misschien voelt je hoofd zwevend en je.

Bekken stevig en grond. Voel het verschil tussen spanning en ontspanning.

Is er een plek in je lichaam.

Die nog wat spanning vasthoudt? Misschien voel je je kaken wat gespannen of je schouders?

Laat spanning wegsmelten als sneeuw in de zon, met elke uitademing. Voel het contrast tussen openheid en geslotenheid. Misschien voelt je hartgebied ruim en open en je onderrug meer ingesloten.

Voel hoe je lichaam zichzelf balanceert.

En laat al deze tegenstellingen naast elkaar bestaan.

Er is geen goed of fout, alleen bewustzijn.

Stel je nu voor dat je lichaam.

Zachtjes drijft op kalme, warme golven. Je wordt gedragen door het water, moeiteloos, zonder inspanning.

Voel de lichte deining onder je, hoe.

Je lichaam zachtjes zweeft.

Met elke inademing wordt je lichaam iets lichter.

Met elke uitademing zak je dieper in ontspanning.

Misschien voel je hoe die tiende hersenzenuw deze ontspanning verspreidt.

Vanuit je keel naar je hart. Van je hart naar je buik. Van je buik naar je bekken. Van je bekken naar je benen. Je drijft in pure rust. Gedragen door stilte. Vanuit deze stilte wordt het nu langzaam.

Tijd om weer terug te keren naar.

Het hier en nu. Breng langzaam je bewustzijn terug naar je ademhaling. Voel je buik zachtjes omhoogkomt en zachtjes daalt. Voel de ondergrond onder je lichaam. Beweeg langzaam je vingers, je tenen, En misschien wil je jezelf even uitrekken of heel diep zuchten.

Breng je intentie nog één keer in.

Je gedachten en zeg het zachtjes tegen jezelf. Ik ben volledig ontspannen.

Mijn lichaam en geest zijn in perfecte harmonie.

Ik voel me gedragen en veilig. Dank je wel.

Annette
Jij bedankt. Ik heb niet meegenomen, maar ik heb wel stukjes meegenomen. Ik doe het te weinig. Het is ook een uitspraak, toch? Als je geen tijd hebt om yoga te doen, of geen tijd hebt om te mediteren, dan moet je twee keer zo lang mediteren.

Zsoka
Klopt, een klassieke uitspraak is dat. En dat is helemaal waar. En het is hartstikke moeilijk. Als je nu luistert en je denkt, ik heb hier helemaal geen tijd voor. Het enige waarvan ik dan zeg, probeer dat te doen zodra je wakker wordt. Twee minuutjes. Even rustig te ademen. Even misschien intentie voor de dag te zetten. En dan gewoon rustig op te staan. En hetzelfde geldt voor als je weer naar bed gaat. Heel even niet, oh ik ben zo moe, ik ga nu slapen. Of ik kan juist niet slapen, want mijn hersenen zijn op hol geslagen. Het duurde de hele dag, want het gebeurde natuurlijk ook vaak genoeg. Even weer terug in die ademhaling, even die verbinding met je lichaam voelen. Echt voelen hoe je buik omhoog en naar beneden komt. En dan zul je merken dat je heel snel zo’n neurologisch bergwegertje een snelweg maakt. En je dus in staat bent om beter te ontspannen en hopelijk daardoor wat milder en gelukkiger te leven.

Annette
Zsoka, welke vraag heb ik je niet gesteld en wil je toch nog met gezien dit onderwerp en de vraag waarom ik je gevraagd heb om mijn gast te zijn, sterker na ontrouw in deze podcastserie, omdat er komt iets op je pad dat kan je aangrijpen om verder van te leren. In dat kader, wat heb ik je niet gevraagd en zou je toch nog antwoord op willen geven?

Zsoka
Heel diep gaan nadenken, want ik heb al heel veel verteld, denk ik. Maar ik denk, en dat klinkt een beetje als een cliché en ik wil dat niet als een cliché laten klinken, maar de uitnodiging om, want er gebeurt gewoon ongelooflijk veel shit op heel veel vlakken en heel, als je nu naar de wereld kijkt, maar ook privé, de uitnodiging om veel meer verbinding te maken met jezelf. En te voelen, en dat is denk ik iets wat ik echt heb gevoeld, dat er zoveel meer kracht in je zit door die zachtheid, dan je je misschien zelf nu bedenkt. Ik denk dat we dat ons onvoldoende realiseren omdat we altijd maar zo druk zijn om veilig te zijn. Maar op het moment dat we echt verbinding gaan maken, dat we denken, oh, maar ik kan eigenlijk stiekem veel meer vanuit die zachtheid. Dus dat zou ik nog heel graag willen zeggen.

Annette
Bij deze waarvan acten. Er schoot net iets te binnen bij mij, maar nu ben ik het weer totaal kwijt. Lekker bij de hand is dat. Dus ik laat hem gaan. Waar ben je te vinden, Sokha?

Zsoka
Oh ja, we hebben Balanzs, spreek je dus uit als Balanzs, maar dan gewoon met ZS aan het einde, dat is nogal moeilijk.

Annette
Dat is natuurlijk misschien speciaal in verband met jouw naam.

Zsoka
Precies, exact. We hebben inmiddels negen yogastudio’s in Den Haag, Rotterdam, Utrecht en Amsterdam. Waar we ook yin yoga bijvoorbeeld geven, waar veel gemediteerd wordt, maar ook wat actiever yoga, zodat je wat meer verbinding maakt met je lichaam. Dus daar ben je van harte welkom om een keertje, we hebben een gratis proefweek, om een keer een weekje uit te proberen of het überhaupt iets voor je is.

Annette
En wat is jouw missie? Want je zit nu al in Den Haag, Rotterdam, Utrecht, Amsterdam, wil ik eens zeggen. Wil je Nederland veroveren?

Zsoka
Nou, mijn uiteindelijke missie is nog iets erger dan dat. Wij hebben een stichting opgericht en die stichting heet de Kindfulness Foundation. Oftewel, kindfulness een mooie verbinding tussen kind zijn, aardig zijn en mindfulness. Want waar mindfulness vaak heel erg gaat over jezelf reguleren, denk ik dat Het uiteindelijke doel van mindfulness juist is om kinder, om aardiger te zijn. Dus vanuit meer als land, maar hopelijk misschien ook wel wat breder dan dat, echt te gaan leven vanuit die waarden. Want ik geloof er echt in en ondanks het feit dat er van alles gebeurt in de wereld. Zeker nu. Zeker nu precies, maar dat wanneer we ons gaan realiseren dat iedereen gelukkiger wordt, wanneer we vanuit meer compassie, vanop meer liefdevolle vriendelijkheid gaan leven, dat we de wereld mooier achterlaten dan dat we het gevonden hebben.

Annette
En wat gaat de stichting dan doen, behalve op een stichting zijn?

Zsoka
Nou, wat we hebben gedaan is dat we bijvoorbeeld een heel lesprogramma hebben ontwikkeld voor kinderen. Want kinderen, ja, die hebben nog wat minder van die neurologische snelwegen, dus die kun je makkelijker dingen leren. Je merkt alleen dat scholen dat best spannend vinden, want ze moeten leren rekenen, ze moeten leren schrijven, dat moeten ze ook, snap ik ook. Maar inmiddels weten we bijvoorbeeld, en volgens mij heb ik dat voorbeeld ook genoemd bij jullie, is bij de leerlingen, We weten dat kinderen die zich beter kunnen ontspannen en in een meditatieprogramma zitten, tussen de 0,4 tot 0,8 punten hoger scoren op toetsen. Dus het heeft daadwerkelijk ook gewoon een heel erg feitelijk effect. En daarbovenop komt natuurlijk vooral dat ze zich veel gelukkiger voelen en veel beter in hun vel. En op het moment dat jij beter in je vel zit en gelukkiger bent, dan ben jij gewoon een aardiger persoon.

Annette
Absoluut. Dat zegt wat over Trump op dit moment. Maar dat laten we even opzij. De stichting wil onder andere lessen op scholen. En het retreat, wanneer komt dat voor volwassenen? Of is dat er al?

Zsoka
Nee, dat is er nog niet. Nee, ik ben iemand met duizenden ideeën en iets te weinig tijd. Dus we hebben ons nu heel erg gefocust op de yogastudio’s, omdat ik heel graag wilde dat mensen niet eenmalig een weekje weg zijn en dan na een half jaar denken, oh ja, dat was het ook alweer. Maar dat je dat dus echt iets is wat echt liefst dagelijks, maar in elk geval wekelijks even terugkomt. Maar dat wil niet zeggen, nee, retreats, andere vormen van Mindful Bewegen. Uiteindelijk, ik heb ook een aantal bedrijven lesgegeven, wat natuurlijk fantastisch is op het moment dat je dus echt op een bepaald niveau managers kan beïnvloeden. Ja, dat heeft natuurlijk echt wel impact. Dus de ideeën zijn legio. De tijd is misschien wat minder. Maar dat komt allemaal nog.

Annette
Ik hoor het graag wanneer het zover is, dan kom ik graag een weekje. Silka, super dankjewel voor het delen van je kennis, je aanwezigheid en de meditatie.

Zsoka
Jij bedankt dat ik het mocht doen.

Annette
En jij als luisteraar ook dankjewel, dankjewel voor het luisteren. Heb je een vraag, wil je naar de studio van de Balancestudio, dan zoek het even op internet. Er zijn er dus heel veel. Heb je een vraag aan mij, dan weet je me ook te bereiken. Voor nu dankjewel en tot volgende week, want dan is er weer een podcast.

Zsoka
Dankjewel.